Wanneer twee gescheiden ouders beiden gezag uitoefenen over een of meer kinderen zijn ze verplicht om kinderalimentatie te betalen. De hoogte van de kinderalimentatie wordt berekend aan de hand van de behoefte van het kind en de draagkracht van de ouders. Het netto besteedbaar inkomen van ouders en de leeftijd van de kinderen spelen mee bij het bepalen van de behoefte van het kind. Wanneer ouders scheiden zijn zij verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Daarin staat welke ouder tot betaling verplicht is of welke ouder tot ontvangen van kinderalimentatie gerechtigd is.
Wanneer er wijzigingen optreden in het inkomen van een van de twee ouders moet de alimentatie worden gewijzigd. Er kan een geschil ontstaan over de ingangsdatum waarop de gewijzigde alimentatie zal starten. Een procedure tot wijziging van alimentatie kan snel langer dan zes maanden duren. In die periode blijft de huidige kinderalimentatie verschuldigd.
Uitspraak van de Hoge Raad op 17 juni 2022.
In een recente uitspraak van de Hoge Raad, gewezen op 17 juni 2022, stond centraal welke ingangsdata de rechter aanhoudt voor de gewijzigde alimentatie. Na een huwelijk van vijf jaar gingen de ouders van twee jonge kinderen uit elkaar. De rechtbank heeft ten tijde van de scheiding de kinderalimentatie vastgesteld. De vader kocht en verhuurde een pand waardoor hij meer inkomsten kreeg. De vrouw wilde dat de draagkracht van de vader opnieuw werd berekend, omdat hij naar haar zeggen hogere inkomsten had dan voorheen. De vrouw ging in beroep tegen de beschikking van de rechtbank.
Wijzigen van alimentatie met terugwerkende kracht?
Op grond van artikel 1:402 lid 1 BW stelt de rechter de hoogte van de kinderalimentatie vast. Dit artikel geeft de rechter een ruime vrijheid bij het vaststellen van de ingangsdatum van de gewijzigde kinderalimentatie. In jurisprudentie worden drie data aangemerkt als ingangsdatum voor de wijziging van de alimentatie.
- De datum waarop wijzigingen zijn ingetreden waardoor de draagkracht van een ouder wijzigt.
- De datum waarop er een inleidend processtuk is ingediend dat ziet op de wijziging van de alimentatie.
- De datum van de beschikking wanneer de gewijzigde kinderalimentatie wordt vastgesteld.
Zeker bij bepaling van een ingangsdatum die voor de datum van de uitspraak ligt moet de rechter terughoudend zijn. De rechter maakt deze beslissing zoveel mogelijk op basis van de bijzondere en diverse omstandigheden waarin een ouder zich bevindt. In hoeverre is het redelijk dat van de onderhoudsplichtige wordt verlangt dat hij/zij met terugwerkende kracht alimentatie moet betalen? Het vaststellen van de ingangsdatum in het verleden kan flinke gevolgen hebben voor ouders. Achteraf kan je als ouder dan honderden tot duizenden euro’s verschuldigd zijn. Beschik je als ouder dan wel over deze financiële middelen?
Welke ingangsdatum voor kinderalimentatie komt het meest in aanmerking?
In de recente uitspraak van 17 juni 2022 was sprake van een afweging tussen de datum waarop de wijzigingen van de inkomsten van de man zijn ingetreden en de datum waarop de vrouw een processtuk indiende. De vrouw beriep zich op de datum waarop de man meer huurinkomsten verkreeg. De man verweerde zich met het feit dat hij er pas rekening mee kon houden vanaf het moment dat hij wist van het beroep van de vrouw.
De rechter hield in deze zaak het standpunt van de man aan. Hij oordeelde dat de man pas tot de gewijzigde alimentatie verplicht was vanaf het moment dat de ex-partner het verzoekschrift had ingediend. Pas vanaf dat moment kon de man rekening houden met een wijziging in de hoogte van de alimentatie. Alimentatie is niet het zomaar voldoen van een geldsom, maar het verstrekken van levensonderhoud. De rechter noemt het tegenstrijdig om iemand in het verleden te onderhouden. De rechter weegt dit belang zwaarder dan het belang van de vrouw die beroep deed op de datum waarop de daadwerkelijke wijzigingen ingingen.
Uitspraak van de Rechtbank op 9 november 2022.
In een andere recente zaak op 9 november 2022 (ECLI:NL:GHAMS:2022:3150) werd ook besloten dat de ingangsdatum van de gewijzigde alimentatie werd vastgesteld op de datum waarop het verzoekschrift werd ingediend. De vrouw wilde de kinderalimentatie laten aanpassen doordat zij in de loop van de jaren meer kinderen had gekregen waardoor haar draagkracht veranderde ten opzichte van haar ex-partner. In deze zaak kwam aan het licht dat de vader teveel alimentatie betaald heeft. De rechter oordeelde dat de vrouw het overschot van alimentatie niet diende terug te betalen. Een doorslaggevende rol hierin was de financiële situatie van de vrouw waarbij werd verondersteld dat de ontvangen alimentatie was uitgegeven. De rechter stelt dus niet snel een alimentatieverplichting vast in het verleden.
Tip
De alimentatieplichtige wordt beschermd door de rechter. De rechter bepaald meestal dat de datum van het indienen van het verzoekschrift als ingangsdatum van gewijzigde alimentatie dient. Zelfs wanneer ter zitting blijkt dat er een langere periode teveel is betaald zal de rechter de rechtszekerheid waarborgen. De zekerheid van uw rechten en plichten als ouder zijn belangrijk want zo komt u achteraf niet voor verrassingen te staan. Wanneer er veranderingen optreden in uw inkomen of dat van uw ex-partner is het belangrijk dat u tijdig aan de bel trekt en juridisch advies inwint. Het is wenselijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken en met behulp van een mediator met uw ex-partner om tafel te gaan. Wanneer u hier samen niet uitkomt is het van belang om tijdig een verzoekschrift in te dienen. Zo voorkomt u dat u alimentatie voor uw kind misloopt of teveel betaald.
Auteur: Thanja Kampert, stagiaire bij A&S Advocaten, onder supervisie van Wilma de Jongh.
mr ir W. (Wilma) de Jongh