Een aantal melkveehouders heeft een – openbaar – pad bij hun bedrijf getrokken, zodat de koeien vanuit de stal het overliggend weiland kunnen betreden. Van de rechter mag de gemeente hier niet tegen optreden, omdat behoud van weidepremie belangrijker is dan het openbare karakter.
Huiskavel
Drie melkveebedrijven in De Lutte (gemeente Losser) hebben hun huiskavel vergroot door openbare wegen af te sluiten. Zij stellen dat zij niet de eersten zijn; al generaties is dit feitelijk het geval. Voetgangers, laat staan fietsers ziet men zelden op het nauwelijks begaanbare pad. De enkele verdwaalde recreant doet de koeien denken dat het tijd is op stal te gaan.
Legger: openbaar
Volgens de legger zijn de paden sinds 1934 aangeduid als openbare weg. En sinds 1850 staan ze op de Topokaart Nederland. De rechtbank oordeelt dan ook dat B&W bevoegd is om handhavend op te treden op grond van artikel 2.10 Algemene Plaatselijke Verordening, waar is geregeld dat men openbare wegen niet anders mag gebruiken dan overeenkomstig de publieke functie.
Weidepremie
De melkveehouders betogen dat zij belang hebben bij het gebruik van de paden ten behoeve van hun bedrijven. Ieder hebben zij gesteld dat zij jaarlijks € 100.000 extra inkomsten hebben vanwege duurzaamheids- en weidepremie.
Recreatie
Het belang van de gemeente om op te treden is gelegen in de wens om recreatie te stimuleren. De lokale middenstand, horeca en verblijfsrecreatieve sector zijn daarbij ook gebaat. Agrariërs zijn niet de enige ondernemers waarvoor de gemeente moet opkomen, aldus B&W. De rechtbank is het daarmee eens, in die zin dat het wegnemen van het door de melkveehouders toegeëigende bedrijfsvoordeel in beginsel niet onevenredig is.
Belangenafweging
Toch hoeven de melkveehouders de paden niet openbaar toegankelijk te maken, vanwege hun financiële bedrijfsbelangen.
Hierbij overweegt de rechtbank ook dat er een alternatief pad is dan wel gemaakt kan worden. De agrariërs willen bijdragen in de kosten. De rechtbank is het met B&W eens dat dat alternatief toeristisch minder aantrekkelijk is, maar het is wel een alternatief.
De melkveehouders krijgen van de rechtbank nog wel bij wijze van overweging ten overvloede mee dat zij het verlies aan recreatieve waarde kunnen compenseren door bijvoorbeeld een strook aan de rand van de weilanden open te stellen voor wandelaars en/of fietsers, waarbij nog steeds aan eisen van weidegang kan worden voldaan. Hierdoor zou een win-winsituatie kunnen worden gerealiseerd, in de woorden van de rechtbank.
Tip
In algemene zin is deze uitspraak vanzelfsprekend geen vrijbrief om vanwege particuliere of bedrijfsbelangen openbare wegen toe te eigenen. De uitspraak past wel in een trend waarin rechters de beginselplicht tot handhaving minder ‘strak’ toepassen vanwege het gewicht van diverse conflicterende belangen. Dit is niet onbegrensd, ergens zal de wal het schip moeten keren om een gedoogcultuur te voorkomen.
Wordt u geconfronteerd met een (te rigide) toepassing van regels? Neem dan contact met ons op voor een advies over uw concrete situatie.
Vindplaats
De uitspraken van de rechtbank Overijssel d.d. 25 maart 2024 vindt u hier, hier en hier.
