Bij bedrijfsoverdracht in de agrarische sector geniet de opvolger vaak financieel voordeel. In maatschapsakte tussen ouders en kinderen krijgt doorgaans het kind het recht verleend het bedrijf over te nemen tegen een prijs die ver onder de werkelijke waarde ligt. Zo krijgt het voortzettend kind het in het bedrijf besloten liggend vermogen. De andere kinderen zullen uiteindelijk in feite slechts erfgenaam worden van het geld dat de ouders voor het bedrijf hebben ontvangen, althans wat daar nog van over is.
Bedoeling voortzetting
Geregeld ontstaan over dergelijke maatschapsbedingen geschillen waarover de rechter moet oordelen. Meestal laat de rechter de betreffende bepaling in de maatschapsakte en de daarop volgende overdracht in stand. Rechters overwegen hierbij dat voorop staat dat ouders de uitdrukkelijke bedoeling hebben gehad om het bedrijf te laten voortzetten. Dit gebeurt tegen de uitbetaling van een zodanig bedrag dat die voortgezette exploitatie nog juist lonend is. De waardering van de zaken die deel uitmaken van het bedrijf mag niet zo zijn dat die voortzetting van een nog juist lonend bedrijf onmogelijk zou worden gemaakt.
Schenking?
Dit betekent dat de beoogde bedrijfsopvolger de bedrijfsactiva in handen krijgt tegen een veel lagere prijs dan hun waarde in het vrij economische verkeer. Van een schenking is volgens de rechter toch geen sprake. Als namelijk de beoogde bedrijfsopvolger de activa tegen marktprijzen zou moeten verwerven, zou hij het bedrijf niet rendabel kunnen voortzetten. De door de vennoten beoogde bedrijfsopvolging zou dan niet mogelijk zijn. Een zodanige waardering van de zaken die voortzetting van een nog juist lonend bedrijf mogelijk maken, is naar de mening van de rechtbank doorgaans geen bevoordeling.
Wat is juist lonende exploitatie
Onder omstandigheden kan wel de vraag rijzen was een juist lonende exploitatie is. Hoe worden deze beoordeeld: naar algemene termen, bijvoorbeeld op basis van KWIN-cijfers? Of moet worden ingezoomd op het betreffende bedrijf en daarbij worden gezocht naar waarden die voor die betreffende voortzetter tot een nog juist lonende exploitatie leiden? Gelet op de bedoeling van de voortzetting zal de laatste interpretatie doorgaans het uitgangspunt zijn. Hierbij moet dan nog de kanttekening worden geplaatst dat er doorgaans een ondergrens moet liggen.
Het criterium van nog juist lonende exploitatie leidt er immers toe dat, naar mate er slechter wordt geboerd, de prijs lager zal zijn. Of dat een redelijke uitkomst is, is nog maar de vraag. Over een dergelijk concrete vraag heeft de rechter zich nog niet uitgelaten.
Let op
Bedrijfsoverdracht tegen een juist lonende exploitatie is doorgaans mogelijk, ook al ligt deze waarde lager dan de vrije waarde. Dit is echter geen vrijbrief om het gehele bedrijf tegen een te lage prijs over te dragen.
Vragen?
Heeft u een juridische vraag over bedrijfsoverdracht? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met mr Jan van Vliet
Auteur: AenS Advocaten
T: 085 – 48 77 400
E: info@aens.nl