Op 27 maart 2012 heeft de Tweede Kamer een wetsvoorstel tot wijziging van de Uitvoeringswet grondkamers aangenomen. Dit wetsvoorstel verandert en verduidelijkt de positie van de grondkamer.
Onderscheid grondkamer en pachtkamer?
Het onderscheid tussen grondkamers en pachtkamers is niet iedereen even duidelijk. Dat blijkt ook uit de nieuwsbrief “Boerderij vandaag” van 28 maart 2012. In die nieuwsbrief is een bericht opgenomen over een wijziging van de Uitvoeringswet grondkamers. Hierin zijn de termen grondkamer en pachtkamer door elkaar zijn gehaald. Het is belangrijk het verschil tussen grondkamer en pachtkamer te kennen, omdat de kamers verschillende bevoegdheden hebben.
Wettelijke taak grondkamer
De grondkamers, waarvan er in Nederland vijf zijn, hebben een aantal wettelijke taken. De belangrijkste taak is de toetsing en goedkeuring van pachtovereenkomsten. Daarbij kan het gaan om de toetsing van pachtprijzen, maar ook om de beoordeling van andere verplichtingen die in een pachtovereenkomst zijn opgenomen. De grondkamer toetst de pachtprijs en de andere verplichtingen aan de regels, zoals die in de wet zijn opgenomen. Een verpachter of pachter kan de grondkamer inschakelen om machtiging te verlenen voor verbeteringen of veranderingen aan het gepachte als partijen het daarover niet eens zijn. De grondkamer kan ook worden ingeschakeld om de waarde van het gepachte te bepalen als de verpachter dit aan de pachter te koop heeft aangeboden en er discussie over de prijs is.
Samenstelling grondkamer
De grondkamer kent een voorzitter en een aantal leden, die deskundig zijn op het gebied van grond- en pachtzaken. De samenstelling moet dusdanig zijn, dat zowel de pachters als de verpachters zijn vertegenwoordigd, zonder dat een van die geledingen de overhand heeft. Voor taxaties worden naast de deskundigen van de grondkamer ook externe deskundigen ingezet. Naast de vijf regionale grondkamers bestaat er ook een centrale grondkamer, die is gevestigd in Arnhem. De leden van de centrale grondkamer zijn ook lid van de pachtkamer van het gerechtshof in Arnhem. Tegen de beslissingen van de regionale grondkamers staat hoger beroep open bij de centrale grondkamer.
Rol pachtkamer
Naast de grondkamers kennen wij in het pachtrecht ook de pachtkamer. De pachtkamers zijn onderdeel van de rechtbank en worden samengesteld uit de kantonrechter met twee leden, een van de pachterskant en een van de verpachterskant. De pachtkamers spreken recht in geschillen tussen pachters en verpachters. Ieder kanton heeft een eigen pachtkamer. Op dit moment zijn er nog meer dan 60 pachtkamers. Grondkamer als zelfstandig bestuursorgaan Met ingang van 1 september 2007 is het pachtrecht niet meer in een afzonderlijke Pachtwet, maar in onderdeel 7.5 van het Burgerlijk Wetboek ondergebracht. De bepalingen over de organisatie van de grondkamer zijn toen ondergebracht in de Uitvoeringswet grondkamers. De Tweede Kamer heeft op 27 maart 2012 een wetsvoorstel tot wijziging van de Uitvoeringswet aan-genomen, waarmee de grondkamer een zelfstandig bestuursorgaan wordt. Hierdoor wordt de –formele- zeggenschap van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie over de grondkamers beperkt. De wijziging benadrukt dat de grondkamer een onafhankelijke positie inneemt. Volgens de toelichting op het wetsvoorstel is het van belang dat de grondkamer kan oordelen over pachtovereenkomsten waarbij de Staat een van de partijen is. Dat deden de grondkamers tot nu toe ook wel, maar de grondkamers worden nu formeel verzelfstandigd en losgemaakt van het ministerie. De positie van de centrale grondkamer blijft ongewijzigd. De centrale grondkamer behoort tot de rechterlijke macht en heeft daarmee een andere status dan de regionale grondkamers. Wijziging procedure benoeming leden Ook de procedure tot benoeming van leden van de grondkamer wordt in het wetsvoorstel gewijzigd. Tot nu toe droegen Gedeputeerde Staten leden voor. Die regeling stamde al uit 1958 en is inmiddels volledig uit de tijd. In het vervolg benoemt de Kroon de leden van de grondkamers, zoals dat ook gebeurt bij rechters, maar dan op voordracht van de grondkamer. De grondkamer kan immers zelf het beste bepalen aan welke deskundigheid behoefte bestaat. Gevolgen wetswijziging Nu de grondkamers als zelfstandig bestuursorgaan worden aangemerkt, zullen zij ook jaarlijks vóór 1 juli een jaarverslag moeten uitbrengen, waarin het gevoerde beleid over de kwaliteitszorg staat beschreven. Wellicht kan dat ertoe leiden dat er wat meer aandacht komt voor de lange doorlooptijden bij de grondkamers. Wetsvoorstel: Tweede Kamerstukken 2011-2012, 33166, nr 2 Memorie van Toelichting: Tweede Kamerstukken 2011-2012, 33166, nr. 3
